ไขข้อสงสัย เครื่องสำรองไฟมีไว้ทำไม? ใช้ประโยชน์อะไรได้บ้าง ?

คุณลองคิดภาพวันที่คุณทำงานบนคอมพิวเตอร์ หรือกำลังดูเน็ทฟลิกซ์ที่บ้านในหน้าฝน แล้วจู่ ๆ เกิดฟ้าผ่าหรือเกิดไฟดับขึ้นมา คงจะเป็นปัญหาใหญ่แน่ ๆ สำหรับงานหรือข้อมูลบนคอมพิวเตอร์หายไปทั้งหมด หรือแม้แต่การเกิดความเสียหายให้กับแบตเตอรี ฮาร์ดแวร์และอุปกรณ์ไฟฟ้าราคาแพงภายในบ้านได้ เพราะฉะนั้นหนึ่งตัวเลือกในการช่วยลดปัญหาที่กล่าวมาคือ การเลือกใช้ “เครื่องสำรองไฟ” ซึ่งมีหลากหลายประเภท ขึ้นอยู่กับจุดประสงค์ในการใช้งานของแต่ละคน

เครื่องสำรองไฟทำงานอย่างไร

Uninterruptible Power Supply (UPS) หรือ “เครื่องสำรองไฟ” จะทำงานด้วยการแปลงไฟฟ้ากระแสสลับ (AC) ให้เป็นไฟฟ้ากระแสตรง (DC) แล้วเก็บเป็นไฟฟ้าสำรองไว้บางส่วน เมื่อเวลาที่เกิดเหตุไฟดับ ไฟกระชาก จากสาเหตุฝนตกหนัก เกิดพายุหรือเหตการณ์ที่ไม่คาดคิด  ระบบไฟฟ้าสำรองก็จะทำงานทันที ช่วยให้มีแบตเตอรีกระแสไฟจ่ายมาให้กับคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์ไฟฟ้าของเรานั่นเอง ซึ่งคอมพิวเตอร์หรือเครื่องใช้ไฟฟ้าของคุณนั้นมีคุณค่าทางด้านราคาและจิตใจ การเลือกใช้ UPS เป็นทางเลือกที่ดีที่ช่วยถนอมคอมพิวเตอร์ หรือเครื่องใช้ไฟฟ้า ให้มีประสิทธิภาพสูงสุดและมีอายุการใช้งานที่ยาวนานมากขึ้น ซึ่งคุณควรเลือกจากผลิตภัณฑ์ที่ได้รับความน่าเชื่อถือและมีมาตรฐานรองรับ

เครื่องสำรองไฟ UPS ประกอบด้วยอะไรบ้าง

1. Charger

วงจรชาร์จประจุแบตเตอรี หรือเครื่องแปลงกระแสไฟฟ้าจาก AC ไปเป็น DC (Rectifier)

2. Inverter

เครื่องแปลงกระแสไฟฟ้า ทำหน้าที่แปลงกระแสไฟฟ้ากระแสตรง ( DC ) ให้เป็นไฟฟ้ากระแสสลับ ( AC )
ซึ่งจะเป็นไฟฟ้ากระแสสลับ ( AC ) ที่มีคุณภาพสูง มีเสถียรภาพที่ดี เมื่อไฟฟ้าดับ  Inverter
จะได้รับไฟฟ้ากระแสตรง (DC ) จากแบตเตอรีแทน Charger โดยทันที
ทำให้ไฟฟ้าทางด้านขาออกมีความต่อเนื่องตลอดเวลา จ่ายไฟไปยังอุปกรณ์ต่างๆ ที่ต่อพ่วงกับ UPS ทำให้สามารถใช้งานได้อย่างต่อเนื่องไประยะหนึ่ง

3. Battery

แบตเตอรีเป็นแหล่งสำหรับเก็บพลังงานไฟฟ้าสำรอง สำหรับกรณีฉุกเฉิน เช่น ไฟดับ ไฟตก ช่วยให้อุปกรณ์ไฟฟ้าทำงานได้ต่อเนื่อง ไม่ดับไปในทันที ช่วยป้องกันความเสียหาย

4. Stabilizer

Stabilizer หรือเครื่องปรับแรงดันไฟฟ้า ในบางรุ่นจะมีติดตั้งระบบปรับแรงดันไฟฟ้าอัตโนมัติ (Automatic Voltage Stabilizer) มาด้วย เพราะแหล่งไฟฟ้าอาจจะจ่ายไฟมากหรือน้อยเกินไป จนอาจทำให้อุปกรณ์ไฟฟ้าของเราเสียหาย ระบบปรับแรงดันไฟฟ้าจะเป็นตัวช่วยปรับให้กระแสไฟฟ้าเสถียรและคงที่

เครื่องสำรองไฟแบ่งออกเป็น 3 ประเภท 

1. Stand by UPS 

ที่ใช้สำรองไฟได้เพียงอย่างเดียว ไม่สามารถปรับแรงดันไฟฟ้าได้ ราคาจะค่อนข้างถูกกว่าชนิดอื่น

2. Line Interactive UPS 

เป็นเครื่องสำรองไฟที่มีระบบปรับแรงดันไฟฟ้า หรือ Stabilizer ซึ่งจะช่วยถนอมคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์ไฟฟ้าที่ต่อพ่วงได้เป็นอย่างดี ช่วยให้มีอายุการใช้งานที่ยาวนานมากขึ้น ราคาจะสูงกว่าประเภทที่ 1

3. Online UPS 

เป็นระบบสำรองไฟที่เพิ่มความสามารถในการควบคุมคลื่นสัญญาณรบกวนได้ดี ช่วยป้องกันปัญหาจากไฟฟ้าได้ทุกชนิด ช่วยควบคุมกระแสไฟให้สม่ำเสมอ ซึ่งราคาจะแพงกว่า

ข้อดีของการใช้เครื่องสำรองไฟ 

UPS สามารถช่วยป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นกับอุปกรณ์ไฟฟ้าและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิคส์ จากกระแสไฟฟ้าที่ผิดปกติได้ โดยเฉพาะคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ที่เชื่อมต่อ ซึ่งกระแสไฟฟ้าที่ผิดปกติในแต่ละประเภท อาจก่อให้เกิดปัญหาต่างๆ ได้ โดย UPS จะทำหน้าที่ป้องกัน ดังนี้

1. ปรับแรงดันไฟฟ้าให้อยู่ในระดับที่เสถียร

UPS บางรุ่นจะมีติดตั้งระบบปรับแรงดันไฟฟ้าอัตโนมัติมาด้วย เพราะไฟฟ้าอาจจะจ่ายไฟมากหรือน้อยเกินไป จนอาจทำให้อุปกรณ์ไฟฟ้าของเราเสียหาย ระบบปรับแรงดันไฟฟ้าจะเป็นตัวช่วยปรับให้กระแสไฟฟ้าเสถียรและคงที่ ซึ่งจะช่วยให้ไม่เป็นอันตรายต่ออุปกรณ์ไฟฟ้าและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิคส์ เมื่อเกิดปัญหาทางไฟฟ้า เช่น ไฟตก, ไฟดับ, ไฟกระชาก และไฟเกิน เป็นต้น  สำหรับใครที่มีไลฟ์สไตล์ชอบเล่นเกมบนเครื่องคอมพิวเตอร์ เครื่องสำรองไฟฟ้าจะช่วยให้คุณสามารถเล่นเกมได้อย่างลื่นไหล ต่อเนื่อง เพราะเครื่องสำรองไฟฟ้าจะทำการจ่ายกระแสไฟฟ้าให้กับคอมพิวเตอร์แบบอัตโนมัติเมื่อระบบไฟฟ้าเกิดขัดข้อง 

2. ช่วยป้องกันไฟล์งานสำคัญ 

UPS จะจ่ายพลังงานไฟฟ้าสำรองให้แก่อุปกรณ์ไฟฟ้าและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิคส์ เมื่อเกิดเหตุไม่คาดคิดระบบไฟฟ้าภายในบ้านเกิดมีปัญหา เช่น ไฟดับหรือไฟตก จนทำให้เครื่องคอมพิวเตอร์ดับไปเลยทั้งๆ ที่คุณยังไม่ทันได้เซฟหรือบันทึกไฟล์งานใดๆ และพอเปิดเครื่องมาคุณก็อาจต้องเริ่มทำงานชิ้นนั้นใหม่แทบจะทั้งหมด โดยปกติแล้วหลังไฟฟ้าดับ เครื่องสำรองไฟฟ้าหรือ UPS จะเริ่มทำงาน โดยการจ่ายกระแสไฟต่อเนื่องนานตามเวลาของแต่ละเครื่อง สำหรับการเลือก UPS เราต้องคำนวณจากอุปกรณ์ของเรา เช่น หลังไฟดับ เราต้องรีบทำงาน รีบเซฟไฟล์งานหรือปิดเครื่องคอมพิวเตอร์ ระยะเวลาการสำรองไฟ ไม่จำเป็นต้องมาก เช่น 10 – 30 นาที ก็เพียงพอ

3. มีความปลอดภัยต่ออุปกรณ์ของคุณ

คงไม่ดีแน่ หากคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์ไฟฟ้าราคาแพงของคุณพังจากไฟกระชาก UPS ช่วยให้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิคส์ของคุณปลอดภัยจากไฟกระชากหรือไฟดับ ในช่วงที่เกิดพายุฝนฟ้าคะนองใหญ่หรือเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิด ซึ่งอาจทำให้เกิดความผันผวนของแรงดันไฟฟ้าที่ทำให้อายุการใช้งานเครื่องใช้ไฟฟ้าของคุณสั้นลงหรือพังไปเลยก็ได้ UPS สามารถยืดอายุการใช้งานของแบตเตอร์รี ฮาร์ดแวร์ และอุปกรณ์อิเล็กทอนิคส์ต่างๆ ได้นานมากขึ้น UPS สามารถทำหน้าที่เป็นตัวกรองชนิดหนึ่งเพื่อจ่ายไฟให้คอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ไฟฟ้าอื่นๆ ของคุณทำงานได้อย่างปกติ

สำหรับเครื่องสำรองไฟฟ้านั้นถือเป็นอุปกรณ์ที่มีความสำคัญเป็นอย่างมากสำหรับคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์ไฟฟ้าอื่นๆ สำหรับใครที่กำลังเรียนออนไลน์ หรือ Work from home อยู่ที่บ้าน ในช่วงวิกฤตโควิด 19 แบบนี้  แน่นอนว่า หากเกิดไฟดับกระทันหัน ไฟฟ้าไม่เสถียรจะส่งผลให้ฮาร์ดแวร์ต่างๆ มีปัญหาได้ และยิ่งถ้าคุณทำงานอยู่ด้วยละก็ งานของคุณอาจจะหายไปทันที ดังนั้นการลงทุกด้วยงบประมาณที่ไม่มากนัก เพื่อป้องกันความเสียหายต่างๆ ที่อาจจะเกิดขึ้น ถือว่าเป็นการลงทุนที่คุ้มค่าเป็นอย่างยิ่ง