รู้หรือไม่⁉ ทำไม “ปลั๊กพ่วง” ถึงมีเต้ารับ 3 รู

เคยสงสัยหรือไม่ว่า “ปลั๊กพ่วง” ที่ขายในบ้านเราถึงมีทั้งแบบที่มีเต้ารับ 2 รูและเต้ารับ 3 รู ทำไมต้องทำปลั๊กให้มีทั้งแบบ 2 รูและ 3 รูด้วย ทำแบบเดียวไปเลยไม่ได้หรือ จะได้ไม่ต้องมีปัญหาในการเลือก และไม่ต้องหงุดหงิดเมื่อปลั๊กกับเต้ารับที่คุณมีไม่อาจทำงานร่วมกันได้

คำตอบของเรื่องนี้คือ…เพื่อความปลอดภัยของผู้ใช้งานเอง เพราะขาที่ 3 และเต้ารับรูที่ 3 คือตัวช่วยไม่ให้คุณโดนไฟดูดเพราะมันคือสายดินนั่นเอง

ประเภทของเครื่องใช้ไฟฟ้า

เราต้องมาพูดถึงประเภทของเครื่องใช้ไฟฟ้าเสียก่อน เพื่อที่จะทำความเข้าใจเรื่องของสายดินได้กระจ่างกันมากขึ้น เครื่องใช้ไฟฟ้าถูกแบ่งออกเป็น 3 ประเภทใหญ่ ๆ ด้วยกัน ดังนี้

1. เครื่องใช้ไฟฟ้าประเภทต้องมีสายดิน

เครื่องใช้ไฟฟ้าประเภทที่ต้องมีสายดิน เนื่องจากตัวเครื่องมีโครงเหล็กหรือเปลือกหุ้มเป็นโลหะ ซึ่งผู้ใช้งานอาจสัมผัสโดนโลหะเหล่านั้นได้ทั้งแบบตั้งใจหรือไม่ตั้งใจ เช่น เครื่องซักผ้า เตารีด เครื่องทำน้ำอุ่น หรือคอมพิวเตอร์ จึงจำเป็นต้องติดตั้งสายดินเพื่อให้ส่งกระแสไฟฟ้าส่วนเกินเหล่านั้นลงสู่พื้นดินไป ไม่ดูดผู้ใช้งานนั่นเอง

2. เครื่องใช้ไฟฟ้าประเภทที่มีฉนวนหุ้มโลหะ

เครื่องใช้ไฟฟ้าที่มีฉนวนหุ้มโลหะนี้ มีฉนวนหุ้มโลหะเอาไว้ถึง 2 ชั้น เพื่อกันไม่ให้เกิดการสัมผัสโดนโลหะหรือโดนไฟดูด จึงไม่จำเป็นต้องมีสายดิน เช่น โทรทัศน์ พัดลม

3. เครื่องใช้ไฟฟ้าประเภทที่ไม่จำเป็นต้องมีสายดิน

เครื่องใช้ไฟฟ้าประเภทนี้ไม่จำเป็นต้องมีสายดิน เพราะใช้งานกับไฟฟ้าที่มีแรงดันไม่เกิน 50 โวลต์ ด้านในมีหม้อแปลงชนิดพิเศษซึ่งออกแบบเพื่อป้องกันไฟดูด เช่น เครื่องโกนหนวด หรือโทรศัพท์

จากข้อมูลด้านบนจะเห็นได้ว่าเครื่องใช้ไฟฟ้าประเภทแรก จำเป็นต้องมีสายดินเสมอ เพื่อความปลอดภัยของผู้ใช้งาน ซึ่งข้อกำหนดนี้เป็นกฎหมายและมาตรฐานจากภาครัฐ ผู้ผลิตต้องผลิตให้ปลั๊กเต้าเสียบมีขาที่ 3 ซึ่งเป็นสายดินตั้งแต่ขั้นตอนการผลิต

ความสำคัญของสายดิน

สายดิน (Earthing System) เป็นสายไฟที่ทำหน้าที่เป็นเส้นทางนำกระแสไฟฟ้าที่รั่วไหลลงไปสู่พื้นดิน ไม่ให้กระแสนั้นไหลผ่านไปยังร่างกายของผู้ใช้งาน ผู้ใช้งานจึงไม่โดนไฟฟ้าดูดจนเป็นอันตรายของชีวิต

นอกจากนี้สายดินยังเป็นตัวส่งไฟฟ้ากลับไปยังหม้อแปลงไฟฟ้าหากเกิดการรั่ว และเมื่อส่งกลับไป อุปกรณ์ป้องกันไฟฟ้าลัดวงจรก็จะรีบตัดไฟฟ้าทันที ลดโอกาสบ้านไฟไหม้เพราะไฟฟ้าลัดวงจร

แต่ทั้งนี้บ้านหรืออาคารก็ต้องวางระบบสายดินที่ได้มาตรฐานตามกำหนดของการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (กฟภ.) เอาไว้เรียบร้อยแล้วเท่านั้น สายดินจึงจะทำงานได้เต็มประสิทธิภาพและปลอดภัยจริง

หากบ้านหรืออาคารของคุณสร้างและขอใช้ไฟกับการไฟฟ้าหลังปี  2546 เป็นมา บ้านและอาคารหลังนั้นจะถูกบังคับให้ติดตั้งสายดินตามมาตรฐานที่กำหนด ยกเว้นว่าบ้านหรืออาคารเหล่านั้นจะอยู่นอกเขตเทศบาลและติดตั้งมิตเตอร์ขนาดไม่เกิน 5 (15) แอมป์ ถึงจะได้รับการยกเว้นการติดตั้งสายดิน

เต้าเสียบขาที่ 3 และเต้ารับรูที่ 3 มีหน้าที่อย่างไร

สายดินจึงมาในรูปแบบของเต้าเสียบขาที่ 3 ที่คุ้นเคยกัน และเมื่อมีเต้าเสียบ 3 ขาแล้วก็ต้องมีเต้ารับแบบ 3 รูเพื่อรองรับสายดินนั้นด้วยเช่นกัน ซึ่งแต่ละรูก็จะมีสายไฟซึ่งทำหน้าที่ต่างกันไป ดังนี้

สายไลน์ (L-Line)

สายไลน์ คือสายไฟที่มีแรงดันไฟฟ้า ทำหน้าที่นำกระแสไฟฟ้าจากแหล่งจ่ายไฟเข้ามายังอุปกรณ์ไฟฟ้า

สายนิวทรัล (N-Neutral)

สายนิวทรัล คือสายไฟที่ไม่มีแรงดันไฟฟ้า ทำหน้าที่นำกระแสไฟฟ้าให้ไหลเวียนครบวงจร

สายดิน (G-Ground)

สายดิน คือสายดินที่เราพูดถึงกันอยู่ ทำหน้าที่นำส่งกระแสไฟฟ้าที่รั่วไหลลงสู่พื้นดิน ป้องกันไม่ให้ไฟดูดหรือไฟฟ้าลัดวงจร

ปลั๊กพ่วง ที่มีเต้ารับ 3 รู สำคัญอย่างไร

หากว่าเครื่องใช้ไฟฟ้าของคุณมาพร้อมกับเต้าเสียบแบบ 3 ขา คุณก็ควรใช้เต้ารับที่มีรูที่ 3 หรือสายดินเพื่อความปลอดภัย แม้จะต้องเดินสายไฟใหม่ก็ตาม ไม่ควรหักเต้าเสียขาที่ 3 ทิ้งเพื่อให้ใช้งานกับเต้ารับแบบ 2 รูได้ เพราะนั่นเท่ากับว่าคุณหักสายดินทิ้ง อีกทั้งเพิ่มอัตราความเสี่ยงที่จะโดนไฟดูดหรืออุบัติเหตุต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นอย่างไม่คาดคิดได้

ดังนั้นหากคุณต้องการใช้ปลั๊กพ่วงกับเครื่องใช้ไฟฟ้าประเภทแรก เช่น คอมพิวเตอร์ คุณควรเลือกปลั๊กพ่วงแบบที่มีเต้ารับรูที่ 3 ซึ่งจะรองรับเต้าเสียที่มีสายดิน และควรเลือกปลั๊กพ่วงที่ได้รับมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.) อย่างเช่น สมาร์ทปลั๊กที่มีปลั๊กแบบ 3 รูและมาพร้อมกับระบบป้องกันไฟกระชาก 8000 แอมป์ ทำให้มั่นใจได้ว่าเครื่องใช้ไฟฟ้าของคุณนั้นจะปลอดภัยอย่างแน่นอน เมื่อเกิดไฟกระชากหรือไฟดับ รวมไปถึงความปลดภัยแก่ตัวคุณและคนในครอบครัวอีกด้วย

เมื่ออ่านบทความนี้เสร็จแล้ว ลองกลับไปสังเกตที่ปลั๊กพ่วงของคุณ ว่ามีเต้ารับ 3 รูที่รองรับสายดินหรือไม่ หากไม่ใช่ปลั๊กพ่วงเต้ารับ 3 รู เราขอแนะนำให้คุณเปลี่ยนโดยทันที เพื่อความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินของคุณให้ห่างไกลจากไฟดูดและไฟฟ้าลัดวงจร เพราะราคาของปลั๊กพ่วงที่ได้มาตรฐานนั่นถูกกว่าการสูญเสียแน่นอน